Terugblik Dodenherdenking 2025

Op zondag 4 mei vond de nationale Dodenherdenking plaats in de Muziektuin in Beek en Donk. De herdenking werd afgesloten bij het monument in het park naast het gemeentehuis. Hieronder lees je de speech van burgemeester Lianne van der Aa.

"Beste aanwezigen,

Ik lees u een gedicht voor.

Alles aan oorlog is fout. 
Zelfs de vervoeging van het woord 
houdt zich niet aan de regels van sterk en zwak: 
De verleden tijd van oorlog is vrede.
Maar de verleden tijd van vrede is oorlog.
Is het daarom dat er steeds weer oorlog is en steeds weer vrede?
Omdat tijd wel voorbij kan gaan, maar nooit is voltooid?

Dit gedicht, genaamd 'Geoorloofd’, komt uit de bundel van het landelijke 4 en 5 mei comité. Het is geschreven door Ted van Lieshout.

“Tijd kan wel voorbij gaan maar is nooit voltooid”

Een zin om goed over na te denken. Een héftige zin. 

Zojuist stonden we letterlijk twee minuten stil en herdachten we de vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, die 80 jaar geleden ten einde kwam. We herdachten alle militairen en inwoners die omkwamen door oorlogsgeweld, honger of ziekte, in Nederland en in Nederlands-Indië.

We herdachten ook hen die werden vermoord in concentratie- en vernietigingskampen, enkel en alleen om wie zij waren. Joden, Roma, Sinti, en alle mensen die om hun seksuele voorkeur werden vervolgd. 

Wij willen hen niet vergeten. Dààrom staan we hier vandaag.

We leven al ruim 80 jaar in vrijheid. Dat is heel lang en het lijkt inmiddels gewoon, maar dat is het nìet. 

‘Tijd gaat voorbij maar is nooit voltooid’

Je hoeft alleen de kranten maar open te slaan, het nieuws op internet tot je te nemen. 
Onrust in de wereld. Brandhaarden volop. Zelfs op ons eigen continent. In het Midden-Oosten. En verder weg. De grilligheid neemt toe en het wordt steeds moeilijker te vertrouwen op het gezond verstand. Investeren in onze eigen defensie was nog nooit zó vanzelfsprekend. 
We voelen weer de dreiging. Bereiden ons voor op stroomuitval en andere zaken die ons leven in de war kunnen schoppen. 

Dat voelt raar. Dat voelt onbehaaglijk. 

We willen onze kinderen niet bang maken. Maar we willen wel dat ze beseffen hoe fijn, maar ook hoe bijzonder het is, dat we nú in vrijheid leven. Dat die vrijheid niet vanzelfsprekend is. En ook niet tijdloos. Vrijheid is bijzonder en we moeten het koesteren.

Dit doen we bijvoorbeeld door verhalen uit het oorlogsverleden levend te houden.

Toen Laarbeek 75 jaar bevrijd was in 2019, is dat uitgebreid herdacht. Onder andere met een Bevrijdingskrant. Deze krant stond boordevol verhalen en herinneringen van inwoners die de oorlog bewust hebben meegemaakt. Ik ben onder de indruk van de vele getuigenissen. 

Zoals het verhaal ‘De vergeten geschiedenis’, opgeschreven door Louïs Doomernik van de Heemkundekring 't Hof van Liessent uit Lieshout. Een verhaal over verleden, maar nog o zo actueel in het heden.

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werden 1.000 vluchtelingen opgevangen in de toenmalige gemeente Lieshout. Dit was in de periode tussen 27 oktober 1944 en 1 juli 1945.
“Lieshout telde toen 3.000 inwoners”, zo schreef Louïs Doomernik in de Bevrijdingskrant. 
Ruimte zoeken voor de opvang van 1.000 vluchtelingen was geen gemàkkelijke opgave. In de meeste huizen woonden al 2 of 3 gezinnen omdat er zoveel woningschaarste was én omdat er al 600 Engelse soldaten werden opgevangen.

Toch was iedereen begaan met het lot van deze vluchtelingen. Ze kwamen uit Venray, Venlo, Overloon, Wanssum en Meijel. Deze gezinnen moesten hun eigen huis ontvluchten omdat er in hun woonplaats zwaar werd gevochten. Of omdat veel woningen waren vernield. 

Ze werden hier gastvrij ontvangen. Er was weinig voedsel en brandstof, en het was best lastig om iedereen dagelijks een maaltijd te geven. Maar dankzij veel kunst en vliegwerk én omdat iedereen tevreden was met een kleine en eenvoudige maaltijd, is dat wel gelukt. Vele lokale vrijwilligers en hulpverlenende instanties hielpen hierbij. 

Hoe fijn is het als mensen hun medemensen willen helpen en alles willen delen, terwijl ze zelf ook niet veel meer hebben! 

Ook vandaag de dag openen we onze deuren. Want sinds  2022 vangt onze gemeenschap vele tientallen Oekraïense vluchtelingen in Laarbeek op. En enkele weken geleden verwelkomden we 90 asielzoekers in Beek en Donk. 

Bedankt voor alle helpers van toen. Bedankt ook voor alle begrip en alle helpers van nú. 

Gastvrijheid is tijdloos. Iets van het verleden, iets van het heden.

En naar de toekomst toe: laten we hopen dat niemand van u ooit in een situatie komt dat u moet vluchten. Vluchten omdat je eigen woning vernield is, omdat er niets meer te eten is of omdat het in je eigen huis niet meer veilig is. Of omdat jouw uiterlijk, jouw afkomst of jouw ideeën een ander niet aanstaan. Laten we in ieder geval hopen dat ánderen dan voor òns klaarstaan. Hun deuren openen.

Lieve mensen,
‘Tijd gaat voorbij maar is nooit voltooid’
Maar, als we zorgen voor elkaar, als we ons laten inspireren door het verleden,
Als we ons hart en ons huis openstellen, en als we dat ook aan onze kinderen leren, dàn zal de tijd ons niet in gaan halen. 
Dan zal oorlog óóit voltooid verleden tijd zijn. 

Fijn dat u er bent vandaag. Het is hartverwarmend om te zien en om te voelen hoe betrokken u bent. Dat geeft de burger moed.

Dank u wel.